المساعد الشخصي الرقمي

مشاهدة النسخة كاملة : تعريف العلوم الشرعية


الشهاب
04-06-2009, 07:28 PM
علوم شرعية

من ويكيبيديا، الموسوعة الحرة



العلوم الشرعية هو العلم (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85) المختص بعلوم الشرعية الإسلامية، (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85) وقد نشأ هذا العلم منذ نزل القرآن الكريم (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D8%A7%D9%84% D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85) على النبي عليه الصلاة والسلام (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_(_%D8%B5%D9%84%D9%89_%D8% A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87_%D9% 88%D8%B3%D9%84%D9%85_)) ، وقد تطور العلم الشرعي عبر التاريخ (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE_%D8%A7% D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A) بإضافة العلماء (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85) المسلمين (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85) وتفرع كثيراً إلى علوم متنوعة كثيرة أكثر من أن تُحصر ، وقد ألف علماء الإسلام (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85) الملايين من الكتب (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8) لخدمة العلوم الشرعية عبر أكثر من 1400 سنة .
محتويات




تعريف العلوم الشرعية (http://montada.echoroukonline.com/#.D8.AA.D8.B9.D8.B1.D9.8A.D9.81_.D8.A7.D9.84.D8.B9 .D9.84.D9.88.D9.85_.D8.A7.D9.84.D8.B4.D8.B1.D8.B9. D9.8A.D8.A9) 2 العلوم الأساسية ( الأصلية ) (http://montada.echoroukonline.com/#.D8.A7.D9.84.D8.B9.D9.84.D9.88.D9.85_.D8.A7.D9.84 .D8.A3.D8.B3.D8.A7.D8.B3.D9.8A.D8.A9_.28_.D8.A7.D9 .84.D8.A3.D8.B5.D9.84.D9.8A.D8.A9_.29)3 العلوم الآلية أو العلوم المساعدة (http://montada.echoroukonline.com/#.D8.A7.D9.84.D8.B9.D9.84.D9.88.D9.85_.D8.A7.D9.84 .D8.A2.D9.84.D9.8A.D8.A9_.D8.A3.D9.88_.D8.A7.D9.84 .D8.B9.D9.84.D9.88.D9.85_.D8.A7.D9.84.D9.85.D8.B3. D8.A7.D8.B9.D8.AF.D8.A9) 4 علوم لها علاقة بالشريعة الإسلامية أو لها علاقة بالمسلمين (http://montada.echoroukonline.com/#.D8.B9.D9.84.D9.88.D9.85_.D9.84.D9.87.D8.A7_.D8.B 9.D9.84.D8.A7.D9.82.D8.A9_.D8.A8.D8.A7.D9.84.D8.B4 .D8.B1.D9.8A.D8.B9.D8.A9_.D8.A7.D9.84.D8.A5.D8.B3. D9.84.D8.A7.D9.85.D9.8A.D8.A9_.D8.A3.D9.88_.D9.84. D9.87.D8.A7_.D8.B9.D9.84.D8.A7.D9.82.D8.A9_.D8.A8. D8.A7.D9.84.D9.85.D8.B3.D9.84.D9.85.D9.8A.D9.86) علماء الشرع (http://montada.echoroukonline.com/#.D8.B9.D9.84.D9.85.D8.A7.D8.A1_.D8.A7.D9.84.D8.B4 .D8.B1.D8.B9) تأثير الفلسفة اليونانية على العلوم الشرعية (http://montada.echoroukonline.com/#.D8.AA.D8.A3.D8.AB.D9.8A.D8.B1_.D8.A7.D9.84.D9.81 .D9.84.D8.B3.D9.81.D8.A9_.D8.A7.D9.84.D9.8A.D9.88. D9.86.D8.A7.D9.86.D9.8A.D8.A9_.D8.B9.D9.84.D9.89_. D8.A7.D9.84.D8.B9.D9.84.D9.88.D9.85_.D8.A7.D9.84.D 8.B4.D8.B1.D8.B9.D9.8A.D8.A9)
7 العلوم الشرعية والتراث الإسلامي (http://montada.echoroukonline.com/#.D8.A7.D9.84.D8.B9.D9.84.D9.88.D9.85_.D8.A7.D9.84 .D8.B4.D8.B1.D8.B9.D9.8A.D8.A9_.D9.88.D8.A7.D9.84. D8.AA.D8.B1.D8.A7.D8.AB_.D8.A7.D9.84.D8.A5.D8.B3.D 9.84.D8.A7.D9.85.D9.8A)
تعريف العلوم الشرعية

العلم (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85) : هو إدراك (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A5%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%83) الشيء على ما هو عليه إدراكاً جازماً ، وضده الجهل (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AC%D9%87%D9%84) ، الشرع (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%8A%D8%B9%D8%A9_%D8%A5%D8%B3%D9%84% D8%A7%D9%85%D9%8A%D8%A9) : يُقصد به الشريعة الإسلامية ، وهو ما تفرع عن القرآن الكريم (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D8%A7%D9%84% D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85) والسنة النبوية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB_%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A) ، فالعلوم الشرعية : هي العلوم التي تفرعت عن الكتاب والسنة وإجماع علماء الشرع (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9) ، كالعقيدة (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%8A%D8%AF%D8%A9) والفقه (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%81%D9%82%D9%87) والقرآن وعلومه (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1% D8%A2%D9%86) والحديث (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB_%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A) وعلومه (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF% D9%8A%D8%AB) واللغة العربية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9) وفروعها وغيرها من العلوم الشرعية .
((أقسام العلوم الشرعية))
يمكننا أن نقسم العلوم الشرعية إلى قسمين : العلوم الأساسية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B4%D8%B1%D8%B9%D9%8A% D8%A9_%D8%A3%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D8%A9) ( الأصلية ) ، والعلوم الآلية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84% D8%B4%D8%B1%D8%B9%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D 8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A9) ، فالعلوم الأساسية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B4%D8%B1%D8%B9%D9%8A% D8%A9_%D8%A3%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D8%A9) ( الأصلية ) : هي العلوم التي يتم استخراجها مباشرة من القرآن الكريم (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D8%A7%D9%84% D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85) والسنة النبوية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB_%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A) وإجماع (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9) المسلمين وفقه (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%81%D9%82%D9%87) العلماء ، والعلوم الآلية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84% D8%B4%D8%B1%D8%B9%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D 8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A9) : هي علوم الآلات ، أو العلوم المساعدة التي تساعد وتخدم العلوم الأساسية .

العلوم الأساسية ( الأصلية )

سبق لنا تعريف العلوم الأساسية الأصلية قبل قليل .
والعلوم الأساسية أقسام :
1 - العقيدة (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%8A%D8%AF%D8%A9) : وهو ما يتعلق بأركان الإيمان (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A3%D8%B1%D9%83%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%A5% D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%86) الستة : الإيمان بالله (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8% D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87) وملائكته (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8% D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%83%D8%A9) وكتبه (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8% D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D 9%85%D8%A7%D9%88%D9%8A%D8%A9) ورسله (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8% D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B3%D9%84) واليوم الآخر (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8% D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%A2%D 8%AE%D8%B1) والقدر خيره وشره (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8% D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D8%B1) ، وبعض علماء المسلمين من الطوائف الإسلامية مثل ( المعتزلة (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%B2%D9%84%D8%A9) ) و ( الأشاعرة (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A9) ) وغيرهم يُدخلون علم الكلام (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%84%D8%A7% D9%85) في علم (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85) العقيدة ، ولا شك أن العقيدة تختلف بين الطوائف (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B7%D8%A7%D8%A6%D9%81%D8%A9) المنتسبة إلى الإسلام (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85) كالسلفية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%81%D9%8A%D8%A9) والجهمية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AC%D9%87%D9%85%D9%8A%D8%A9) والمعتزلة (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%B2%D9%84%D8%A9) والأشعرية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A3%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A9) الكلابية (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D9%83%D9%84%D8%A7%D8%A8%D9%8A%D8% A9&action=edit&redlink=1) والماتريدية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A9) والصوفية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B5%D9%88%D9%81%D9%8A%D8%A9) ، وقد يحصل بين الطوائف والعقائد ، فقد يجتمع في العالم أن يكون أشعرياً وصوفياً في نفس الوقت .
2 - الفقه (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%82%D9%87) : وهو يتعلق بالمسائل التفصيلية الواردة في الكتاب (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D8%A7%D9%84% D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85) والسنة (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB_%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A) ، وهو ينقسم إلى قسمين : العبادات (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8% AA&action=edit&redlink=1) ، والمعاملات (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA) ، والمذاهب الفقهية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8_%D9%81%D9%82%D9%87%D9%8A) خمسة : المذهب الحنفي (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8_%D8%A7%D9%84% D8%AD%D9%86%D9%81%D9%8A) ، والمذهب المالكي (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8_%D8%A7%D9%84% D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%8A) ، والمذهب الشافعي (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8_%D8%A7%D9%84% D8%B4%D8%A7%D9%81%D8%B9%D9%8A) ، والمذهب الحنبلي (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8_%D8%A7%D9%84% D8%AD%D9%86%D8%A8%D9%84%D9%8A) ، والمذهب الظاهري (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8_%D8%A7%D9%84% D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%8A) .
3 - التفسير (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1) : وهو ما يتعلق بتفسير القرآن الكريم (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D8%A7%D9%84% D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85) ، وينضم إليه علوم القرآن : التجويد (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AC%D9%88%D9%8A%D8%AF) والقراءات (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D8%AA) والناسخ والمنسوخ (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%AE_%D9%88%D8%A7% D9%84%D9%85%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%AE) وغيرها ، والتفسير ينقسم إلى قسمين : التفسير بالمأثور (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1_%D8%A8% D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A3%D8%AB%D9%88%D8%B1) ، والتفسير بالرأي (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9% 8A%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A3%D9%8A&action=edit&redlink=1) .
4 - الحديث (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB_%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A) : وهو يتعلق بالعلم بالأحاديث النبوية ، وهو ينقسم إلى قسمين : علم الحديث رواية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A% D8%AB_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%8A%D8%A9) ، وعلم الحديث دراية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A% D8%AB_%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9) ، ويندرج تحت علم الحديث (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A% D8%AB) : علم الرجال (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AC%D8%A7% D9%84) ( الجرح والتعديل (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B1%D8%AD_%D9%88%D8%A7%D9%84% D8%AA%D8%B9%D8%AF%D9%8A%D9%84) ) ، وعلم الحديث من أغزر العلوم الشرعية من حيث المصنفات (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8) والتأليف .

العلوم الآلية أو العلوم المساعدة

وقد سبق لنا تعريفها قبل قليل .
والعلوم الآلية المساعدة تنقسم إلى أقسام :
1 - أصول الفقه (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%82% D9%87) : وهو يتعلق بأدلة الفقه الإجمالية (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A3%D8%AF%D9%84%D8%A9_%D8%A7%D9 %84%D9%81%D9%82%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%AC%D9% 85%D8%A7%D9%84%D9%8A%D8%A9&action=edit&redlink=1) كالأمر (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%85%D8%B1) والنهي (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D9%8A) والعام (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D9%85) والخاص (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%A7%D8%B5&action=edit&redlink=1) والمطلق (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D9%84%D9% 82&action=edit&redlink=1) والمقيد (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%82%D9%8A%D8% AF&action=edit&redlink=1) والنسخ (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%B3%D8%AE&action=edit&redlink=1) والمفتي (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%81%D8%AA%D9%8A) والمستفتي (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9% 81%D8%AA%D9%8A&action=edit&redlink=1) .
2 - القواعد الفقهية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%AF_%D8%A7% D9%84%D9%81%D9%82%D9%87%D9%8A%D8%A9) : وهو يتعلق بالقواعد الشرعية (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%A7%D8% B9%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%D8%B9%D9%8A%D8%A 9&action=edit&redlink=1) الشاملة التي تستخرج من الكتاب والسنة ، ومن القواعد الفقهية : ( الأصل في الأشياء الإباحة (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%84_%D9 %81%D9%8A_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B4%D9%8A%D8%A7%D8% A1_%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D8%A9&action=edit&redlink=1) ) و ( الأصل في الأمر الوجوب (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%84_%D9%81%D9%8A_%D8%A7 %D9%84%D8%A3%D9%85%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC% D9%88%D8%A8) ) .
3 - اللغة العربية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9) : وهو يتعلق بلغة العرب ويتفرع إلى علوم كثيرة ( 12 علماً ) : النحو (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%86%D8%AD%D9%88) والصرف (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B5%D8%B1%D9%81) والأدب (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A3%D8%AF%D8%A8) والشعر (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B4%D8%B9%D8%B1) والاشتقاق (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%82) وغيرها .

علوم لها علاقة بالشريعة الإسلامية أو لها علاقة بالمسلمين

هناك علوم لم تكن لتظهر وتزدهر لولا ظهور الإسلام والمسلمين ، ومن هذه العلوم :
1 - التاريخ (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE_%D8%A7% D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A) : ويتعلق بالدول الإسلامية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A9_%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7% D9%85%D9%8A%D8%A9) والأحداث (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AD%D8%AF%D8%AB) التي حصلت عبر التاريخ الإسلامي (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE_%D8%A7% D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A) .
2 - التراجم (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D9%85) : وهو يتعلق بالكتب (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8) التي تكلمت عن الشخصيات الإسلامية (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%B4%D8%AE%D8%B5%D9%8A%D8%A9_%D8 %A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A%D8%A9&action=edit&redlink=1) سواءً كانوا خلفاء (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AE%D9%84%D9%8A%D9%81%D8%A9) أو ولاة (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%8A) أو علماء (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85) أو قادة عسكريين (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D8%A6%D8%AF_%D8%B9%D8 %B3%D9%83%D8%B1%D9%8A&action=edit&redlink=1) أو غيرهم .

علماء الشرع

علماء الشرع (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%B9%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%A1_%D8 %A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%D8%B9&action=edit&redlink=1) هم العلماء الذين درسوا الشريعة الإسلامية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%D9%8A%D8%B9%D8%A9_%D8%A7% D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A%D8%A9) : القرآن الكريم (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D8%A7%D9%84% D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85) والسنة النبوية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%86%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%86% D8%A8%D9%88%D9%8A%D8%A9) والمسائل الفقهية المجمع عليها (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8% A6%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%82%D9%87%D9%8A%D8%A 9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9_%D8%B9%D9%8 4%D9%8A%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1) والمختلف فيها (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8% A6%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%82%D9%87%D9%8A%D8%A 9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AE%D8%AA%D9%84%D9%81_%D9%8 1%D9%8A%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1) وأقوال العلماء فيها ، وعبر التاريخ ظهر علماء كثيرون من شتى المذاهب (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8) العقدية (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8_%D8%B9%D9 %82%D8%AF%D9%8A&action=edit&redlink=1) و الفقهية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8_%D9%81%D9%82%D9%87%D9%8A) .
ومن أبرز العلماء عبر التاريخ الإسلامي (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE_%D8%A7% D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A) :
- علماء الصحابة (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8%D8%A9) : كعبد الله بن عباس (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%A8 %D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3) وعبد الله بن مسعود (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%A8 %D9%86_%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF) وعبد الله بن عمر (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%A8 %D9%86_%D8%B9%D9%85%D8%B1) ومعاذ بن جبل (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B0_%D8%A8%D9%86_%D8%AC%D8%A8 %D9%84) رضي الله عنهم .
- أئمة المذاهب الأربعة (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A3%D8%A6%D9%85%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B0% D8%A7%D9%87%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B1%D8%A8%D 8%B9%D8%A9) وهم أبي حنيفة (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A3%D8%A8%D9%88_%D8%AD%D9%86%D9%8A%D9%81%D8%A9) ومالك (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83_%D8%A8%D9%86_%D8%A3%D9%86 %D8%B3) والشافعي (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D9%81%D8%B9%D9%8A) وأحمد بن حنبل (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A3%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D9%86 %D8%A8%D9%84) .
- علماء المذاهب الفقهية : كابن حزم (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B2%D9%85) إمام (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85) المذهب الظاهري (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8_%D8%A7%D9%84% D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%8A) .

تأثير الفلسفة اليونانية على العلوم الشرعية

لا شك أن الثورة العلمية (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%AB%D9%88%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9 %84%D8%B9%D9%84%D9%85%D9%8A%D8%A9&action=edit&redlink=1) الإسلامية التي ظهرت في الخلافة العباسية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%A9_%D8%A7% D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D8%A9) ساهمت بشكل كبير في تطور العلوم الشرعية ، بل إن ترجمة (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D8%A9) كتب الفلسفة اليونانية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D8%A9_%D8%A7% D9%84%D9%8A%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9) على يد الخليفة العباسي (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%84%D9%8A%D9% 81%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D9%8 A&action=edit&redlink=1) أبا جعفر المنصور (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A3%D8%A8%D9%88_%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1_%D8%A7 %D9%84%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1) تسبب بتطورات كبيرة في العلوم الشرعية وتأثرت كثير من العلوم الشرعية كالعقيدة (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%8A%D8%AF%D8%A9) والفقه (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%82%D9%87) والتفسير (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1) والحديث (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB) وأصول الفقه (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%82% D9%87) ، فيكفيك أن تنظر في كتاب ( بداية المجتهد (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85% D8%AC%D8%AA%D9%87%D8%AF) ) للفيلسوف (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%81%D9%8A%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81) ابن رشد (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%B4%D8%AF) المالكي (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%8A) لترى النفس الفلسفي عليه في علم (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85) الفقه (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%82%D9%87) الذي علاقة له من قريب ولا من بعيد بالفلسفة اليونانية (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D8%A9_%D8%A7% D9%84%D9%8A%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9) .

العلوم الشرعية والتراث الإسلامي

نتيجة الثورة العلمية (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%88%D8%B1%D8% A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D9%85%D9%8A%D8%A9&action=edit&redlink=1) النشطة والمتجددة للعلوم الشرعية ولعلماء المسلمين (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%B9%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%A1_%D8 %A7%D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85&action=edit&redlink=1) ، قام علماء المسلمون بتصنيف الملايين من الكتب الشرعية ، وقد فقدنا الكثير منها بسبب الهجمة المغولية (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%BA%D8%B2%D9%88_%D8%A7%D9%84%D9 %85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=edit&redlink=1) الشرسة على الشرق الإسلامي (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A5%D8%B3%D9 %84%D8%A7%D9%85%D9%8A&action=edit&redlink=1) الذي يُعتبر هو المصدر الأكبر للتراث الإسلامي (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AB_%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7% D9%85%D9%8A) ، ولكن تبقى لنا منها في مكتبات (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D9%83%D8%AA%D8%A8%D8%A9) المخطوطات (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%B7%D9%88%D8%B7%D8%A9) المتناثرة في العالم (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85) حوالي 3 ملايين كتاب (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8) ، ويُذكر أن المكتبة الوطنية (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%83%D8%AA%D8% A8%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B7%D9%86%D9%8A%D8%A 9_%D9%81%D9%8A_%D9%81%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%A7&action=edit&redlink=1) في فرنسا (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%A7) تحتوي على 6 ملايين مخطوط (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%B7%D9%88%D8%B7) عربي ، ويوجد في المكتبة السليمانية (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%83%D8%AA%D8% A8%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%8A%D9%85%D8%A 7%D9%86%D9%8A%D8%A9_%D9%81%D9%8A_%D8%AA%D8%B1%D9%8 3%D9%8A%D8%A7&action=edit&redlink=1) في تركيا (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%83%D9%8A%D8%A7) ما بين 70 ألف و80 ألف مخطوط عربي ، ويوجد في مصر (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1) ما لا يقل عن 300 ألف مخطوط عربي ، نصفها أو أغلبها موجود في دار الكتب العربية (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9 %83%D8%AA%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9% 8A%D8%A9&action=edit&redlink=1) ، ومن أشهر مكتبات المخطوطات (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D9%85%D9%83%D8%AA%D8%A8%D8%A9_%D8 %A7%D9%84%D9%85%D8%AE%D8%B7%D9%88%D8%B7%D8%A7%D8%A A&action=edit&redlink=1) : المكتبة الظاهرية (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%83%D8%AA%D8% A8%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%8 A%D8%A9_%D9%81%D9%8A_%D8%AF%D9%85%D8%B4%D9%82&action=edit&redlink=1) في دمشق (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%B4%D9%82) التي أنشأها الظاهر بيبرس (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1_%D8%A8%D9%8A% D8%A8%D8%B1%D8%B3) ، وتم نقلها بالكامل إلى مكتبة الأسد (http://montada.echoroukonline.com/w/index.php?title=%D9%85%D9%83%D8%AA%D8%A8%D8%A9_%D8 %A7%D9%84%D8%A3%D8%B3%D8%AF_%D9%81%D9%8A_%D8%AF%D9 %85%D8%B4%D9%82&action=edit&redlink=1) في دمشق (http://montada.echoroukonline.com/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%B4%D9%82).

تلميذة الجزائر
04-06-2009, 10:07 PM
معلومات ثرية عن علم اثرى