ÇáãÓÇÚÏ ÇáÔÎÕí ÇáÑÞãí

ãÔÇåÏÉ ÇáäÓÎÉ ßÇãáÉ : Amγar d memmi-s


ziri
25-04-2008, 03:46 PM
Amγar d memmi-s



Sγer Mouhammed Salah Ounissi

Yella wa gellan..



Yella wemγar d memmi-s ṭṭfen abrid s weγyul, xsen ad awden γer temdint.

Amγar yenya(yerkeb) f weγyul,memmi-s yeggur (illeḥu) f idarren-nnes di tgara (zdeffir) nnes.

Σeddan f terbaεt n tqeyyarin (teḥdayin) ttagment. Tutlay tict (yiwet) tenna « Eqqlemt (muqqlemt) amγar-ay (agi) ur γers-c n uferrug (leḥnana) yeğa memm-is yeggur f idarren-nnes »

Amγar yenna i memmi-s « nečč ad rseγ, cek eny( arkeb), ali f weγyul mγir ma neẓra matta(dacu) ad yilin ».

Ameččuk (aqcic ?) yenya, gguren, gguren... εeddan f terbaεt n yemγaren qqimen γer tfukt (Iṭij) .Yessiwel yict yenna-sen : « zik qqaren : edder ad tesled, luq (tura)a d-nini dder ad tezred. matta d wudem γer iheskay ? Yeğa bab-as yeggur f idarren nnes».

Yedren-d ( yedren=yezzi) wemγar ixf nnes γer memmi-s, yenn-as « eğ ad nenni (nerkeb)isnin, wa gellan ad yili ». Gguren, gguren.

Σeddan f terbaεt n yudan (medden), yessiwel yict(yiwen) ssisen(seg sen) yenna « Eqqlett a yudan sen n yergazen nuin(rekben) f weγyul, xsen a t-enγen.Matta d ulawen γersen ? »

Amγar yenna i memmi-s, “ eğ a ners isnin “ Ğin aγyul yeggur weḥdes, εeddan f yyid(wiyaḍ/ tarbaεt n medden nniḍen) nnan-asen, kennwi d ibehlal a tellam. maγef teğim ayγul yeggur d aserti ?.

Yenna wemyar i memmi-s : « Memmi, abrid nessen-it aγyul nneγ, neččni d aytbab nnes. Ma nuca(nefka) amejji (amezzugh) i -yudan a-c-nwedder sain. Neyya-d neg ddalt, cek ddalt, mγir ma newwed yer temdint ».

Lqesset teεna lγab.... neččni newwi ṣṣabt.

Entre parenthèses ( les mots équivalents en kabyles)

Aserti : nu

Amejji=amezzuγ : d awal yellan di teqbaylit ( ce mot existe en kabyle) . Iwaḍiyen qqaren deg awal : ldi imajjan-ik

ziri
05-05-2008, 10:09 PM
Taweṭṭuft d werğeğği




Jean de La Fontaine


Tasuqilt n Messaoudi Djaafar


Amacahu, γef tweṭṭuft d werğeğği. Kra yekka unebdu bu-uchayli, taweṭṭuft la-tetteddu la-tettnadi, la-treffed la-tettεebbi, la-tgerrew la-tettawi ayen ar a-theggi i wussan n urgigi.
Ma d-werğeğği azehwani, kra yekka wass la-yekkat agumbri, la-iceṭṭeḥ la-yettγenni iman-is ddaw tili. Tikwal ma sdat-s ad d-tεeddi tuḥrict n tweṭṭuft-nni, aεeqqa n yirden deg’mi, netta ad yesteεmel ur tt-yeẓri, ur yessusum ad tt-ilaεi, ur tt-yettεawan deg uṣubbu wala asali.



Asmi ay d-tewweḍ ccetwa, s usemmiḍ yesserkaben tawla, d waḍu yetthubbun si yal tama, d udfel iregglen tiwwura, taweṭṭuft-nni dγa tekna, γer uxemmuj-is ay teččur d-tamečča. Nettat tuγal testufa; ala i yiḍes ay tt-tettara, yerna deg usu tezga teḥma. Ma d-werğeğği-nni ameεdazu, yejjawenen deg unebdu zzhu, ur yufi s wayes ar a-yessedhu, takerciwt-is yecban amnitru, yerna asemmiḍ la deg-s yettazu.



Mi yebda llaẓ la-t-yettḍurru, yemmekta-d taxeddamt-nni n unebdu. Dγa yenna deg yiman-is s usirem γezzifen am ujgu: “Ḥeqqa tella tmexluqt-nni igan s yirden atmu”. Sakin yessuγel γer tinna deg yeḍmeε ṛeggu.


Mi yewweḍ lewhi lmeγreb, γef tewwurt n lalla yesseqwreb. Taweṭṭuft mi d-teldi tawwurt tettεeğğeb. “Acu akk-a εni ay k-id-isrezfen γur-i ay-imjeddeb ?! Γileγ werğin lliγ deg wallaγ-ik imğelleb !” Ay d-as tenna mi γer-s tqerreb, ammar γer ugensu ad d-iğelleb. Dγa yenṭeq werğeğği umi ddunit texreb, yenna i tweṭṭuft s wawal icebbeḥ s lekteb: “ Ah a-nna taneεmart, teswiḍ ddheb ! Aniwa werğin yurga a-kem yekseb ? ” Σedda taweṭṭuft γer wawal n tidett tezreb:“ Ah, tuγaleḍ assa d-imqezzeb ! Amer twennεeḍ iḍelli aseḥseb, tali assa afus-ik si yal lxir ad d-yenqeb. Win deg uẓγal yecna u ddaw tili yeḥjeb, dulaqrar ad yecḍeḥ di ccetwa u deg usemmiḍ ad yeεteb”.


Tuγal tweṭṭuft γer way temlek, lafeγ seg waḍu ad tehlek. Mi yesla werğeğği i tewwurt teṣṣerbek, tberreq tkerciwt-is zun s ujenwi teftek. Yeẓra wer yettaf yiwen ad t-isellek.


Tansa n tenfsut-ayyi (http://membres.lycos.fr/tamurqbaylit/)

ziri
05-05-2008, 10:23 PM
Timγarin-nneγ


Timγarin-nneγ ḥemlent awal, d axeṣṣar . D acu kan, di tegnitt n Furaṛ irewwi-d uḍemmin-nnsent d amessas imi tignawt ur tettbadda ara γef yiwen wawal ; tettneqlab. Acḥal d tikelt, mi d-tban tafukt, ad d-tessufeγ timγarin, ad d-mḥedwalent ssya u ssya, awal yettawi-d wayeḍ, wayeḍ yettawi-d gma-s. Akken kan ara d-stafint i wawal ad sent-yehwu yiγimi, ad d-yuγal usigna, ur uḥtament, netta daγen, asigna di Furaṛ , am yir inebgi, ur ittcawar ara, hakan ad d-*isqulles. "Asigna d yir netta", i s-qqarent ahat emγarin. Mi d-*icberber nnig-nnsent, ad yeglu s tili d usemmiḍ, dγa ad d-teγli tsusmi gar-asent am wedεil wergin nurad. Ad yennerni usemmiḍ ad tt*nnerni tsusmi yid-s. Akken kan ara ḥulfunt temγarin-nni i tsusmitetteqes ulawen-nnsent d usemmiḍ iskuṭṭuf di tfekkiwin-nnsent tukmicin, ad refdent tilmesyar-nnsent adkecment s axxam. Deg wexxam daγen ad uγalent ad sqizzbent i Ikanun ğğan-t γef wudem n tafukt n Furaṛ timṣeḍḥit. Lkanun, netta, ur issin ara cceḥna, ad tent*imager s wul.



Ala timγarin i s-issnen i Lkanun, netta yeẓra ayenni, mi ara d-*teqqim temγart tama-s ittḥulfu mi ara tebdu asxejweḍ di tirgin γef-i yesseḥbaber, ittḥulfu i ufus-nni yeεyan mi ara t-yeskikiḍ s wesγar m'ara s-d-iferren di tigermin-nni uẓebbuj yezzan di tafukt ṣṣmayeme. Akken ara megrent γer irebbi-s ad t-id-tuγal terwiḥt, ad yizwiγ wudem-is. Lkanun iḥemmel timγarin. Issen ad tent-imager m'ara d-rewlent i tnecnact n Furaṛ . Izmer i lbaḍna-nnsent, mi d*-iqqiment γer yiri-s ad d-εiwdent akk deg wallaγ-nnsent i wayen nnant d wayen slant, yal imesli ad yaγ amkan-is, aẓayan akk deg yimeslayen ad d-yufrar iḍ-nni zdat n teslit.


D iṭij ad d-ffγent temγarin, d asigna ad kecment s ixxamen ; llan wussan deg i sent-iḍeṛṛru waya tlata n tikwal.
Nna Malḥa, ula d nettat, tḥemmel tafukt di Furaṛ . Ad teqqim kan ad d-tessiwel : « ... wa akka ? Yya awi-yi-n s iṭij... ». Win yellan deg-nneγ; ama d Zizi, ama d nek d yemma nγ d Nna Dehbuc, ad tt*id-nessuffeγ yer yiṭij. Ad teqqim γef tsumta-ines, ad teẓẓel iḍarren-*is, ad teqqar « ccah ? ? ». D acu kan, nettat, ur tettγimi ara d temγarin nniḍen. Nettat ur tetteffeγ ara, nutenti ur d-keččment ara.





ukkis si :
Muṛad Zimu : Tikli d tullizin nniḍen
Adlis iffγ-d γur HCA di Tiziwezzudeg useggas 2005

ziri
05-05-2008, 10:31 PM
D tagerfa- iγ-tt-igan





- Ihi, uggaγ ur teẓriḍ ara acimi, seg wasmi tebda ddunit, Nutni zwaren-aγ γer tmussni, zgan asurif γer zdat, nekkni asurif γer deffir ?

Nek nniγ-as :

-Ur ak-ttzuxxuγ ara aql-i bateγ, a Dda-Muḥ, wissen, ma d ssebba tella tella.

- Amek, ur teẓriḍ ara daγen acimi berriket tgerfa ?

Dγa, yebda la yi-d-yesseftuy acimi akka i γ-yuγal ddkir s aεrur, xerben-aγ lexyuḍ, neggumma ad nezdi aqerru, yezga fell-aγ uzaylal, armi i γ-zwaren γer tal tama n tmussni. Kra yeḍran yid-neγ armi tella ssebba : yak d tagerfa i γ-tt-igan !

Tuγal dayen d tannumi, kra n tikkelt ara d-nemlil, ad d-yaf γef wacu ara d-igerrez inan. Mi ara yeγli deg umeslay, ulac win ara t-id-yeṭtfen, win yellan zdat-s i yas-d-yeggran d asefled. Yebda yettawi-d awal winna ifazen γur-s, γef teqsiṭ n tgerfa akked leQbayel d iRumyen.

Tamacahutt-a, kemseγ-tt awal awal, yak ahat nnig 100 iberdan nek selleγ-as, acu, iwakken ur as-tedduγ ara di nnmara, ilaq ad rreγ iman-iw amzun ass-a kan ara tt-id-yawi : yak tura Dda-Muḥ, texreb ṭtbiεa-as acemma kan akka ad yennuγni. Ussan i s-d-yeggran, lxiq yegget fell-as, degmi limer ad yaf ur yuγal yiles ger tuγmas. Ihi, ata-n netta yettmeslay nek smuzguteγ, ccwi kan yehwa-yi-d wesmuzget γur-s, i-mi tarewla ulac.

Dda-Muḥ, inan i d-yettawi, ad as-tiniḍ d axiḍ i ten-yettxiḍ. Tal tikkelt irennu-yasen kra neγ itekkes deg-sen : awal, tawinest, imesli neγ araqi , ha ad γlin ha ad rnun. Daγ taqsiṭ-a, mačči akken i tt-id-yettawi ass-a ara tt-id-yawi ass nniḍen. Tidett yellan, ameslay n Dda-Muḥ lhejna yid-s tezga.

Abrid-a, tilkin i d-tezreε fell-aγ tgerfa, ur d tid n menwala : tiqejjirin-nsent ttarwent-d aman sebken neṭden ugaren addad unebdu. Am wakken aglim nnulent, dayen ur as-ṭtixirent, deg-s ẓzunt. Yerna, llazuq-a i d-ttarwent, s usuget mači d kra, mi d-yeγli kan, s taγert ; ineṭteḍ γas inuda wemdan ad t-iwali ur yettaf amek, i-mi deg tiγmi amzun d aman n tala. Yerna llazuq-nni, aglim yennul din ara ireṣsi, yeṭtafar aẓar idammen, wa yettağğa-t-id i wa, tettaf-it-id dderya. Aqcic ara d-ilalen yettawi-t-id yid-s akken i d-yettawi tiγmi n wallen neà teγzi n wanzaren-is. D ayen ur ntekkes, d ayen ur nettbeddil ma ulac aweddeb, ad iγellel akken ara tγellel tudert, tasuta yezrin tayeḍ ad t-id-taf.

- ihi, a mmi, tamsalt-a gar-aγ yid-sen, mačči n wass-a kan, bu sin-Iḍarren meskin ur as-d-yettaf ixef-is : ur as-tezmireḍ ad tt-tekkseḍ keč, ur as-zmireḍ nekkini, ur as-yezmir wayeḍ. Seg wasmi tebda ddunit, nutni zdat nekkni deffir.

Win i k-yeğğan yeğğa-k, ulac xali-k di tessirt ! Azzel neγ qim, d aḥerḥer ara d-tagmeḍ i iman-ik, Daεwessu tenteḍ di twenza, ẓzayet mačči d kra, nekkni deg-s la nettbibbi, limer nezmir meqqar ! Baba-k yeğğa-yak-tt-id, keč daγen ad d-teğğeḍ tasennant i warraw-ik.

- Yak, a Dda-Muḥ, γileγ tennumeḍ teqqareḍ : ulac aṭtan ur yurği usafar-is, ulac taluft ur nferru. Ula d taluft-a, yiwen wass daàen ad as-d-naf ixef-is. Akken i d-teàli lada ara yili ddwa-s. Yelha usirem, dir win yettaysen !

- Win ibubben daεwessu ur tettekkes ara alamma tekkes ssebba s-wayes i d-teγli γef bab-is, yerna ma d daεwessu n menwala ; ma d daεwessu yeddan deg idammen akka am ta, fiḥel ma nniγ-ak.

- Γef wakka ttwaliγ, iwakken ad tekkes fell-aγ, ilaq imdanen ad cemṛen i iγallen-nsen, win ixeddmen drus ad yexdem aṭas, win yettserriḥen i ufus-is ilaq ad t-yeṭtef cwiṭ, ad afen lufa, ad yekkes laẓ, ad tekkes fell-aγ lihana.

- Aha ihi ! Ayen yakk i k-in-mmeslayeγ, uggaγ i waḍu, a yiwen umeγbun ! Neγ amar ur iyi-d-tefkiḍ ara maḍi tameẓzuγt, awal-iw ur teddimeḍ deg-s tigert. Ha tεezgeḍ, ha tεemdeḍ. Neγ ahat maḍi tebbuhleḍ ! Nniγ-ak, win yennulen daεwessu ur as-tberru ara skud ssebba-nni s-wayes i d-teγli nettat treṣsa deg iẓuran. Tagi ma d daεwessu n menwala ! Ma d tin yellan am tagi-nneγ, tedda deg idammen, ula i d-nini ! Acu ara k-in-rnuγ nniḍen !

Nniqal ad as-ssusmeγ, ad rreγ iman-iw llzeγ, maca amzun inğeε-iyi-d kra. Tewnef tamcumt tebγa ad tsell i wayen ara d-yesnulfu daγen abrid-a. Ilaq ad nejbed ameslay alamma idegger tilisa, ulac aγilif ma yennuγna kra ass-a, nniγ-as :

- Wellah ar s nniyya-w, a Dda-Muḥ, d aya kan i yi-temla tmussni-w. Iwakken ad yekkes fell-aγ ddel-a deg nezzer, ilaq ad d-nessuffeγ iγallen-nneγ, ad yeṛwu tidi weglim amcum, ad nesfulleḥ akken ilaq, akken sfulluḥen yemdanen-a tḥemmel tgerfa. Ma dduklen ifadden tinimar, yiwen

wass annect tebγu tekk-it ad d-tḍil fell-aγ tawant, laẓ d lihana anagar ass-nni !

Imeslayen-iw ẓriγ anida ara awḍen, ad t-wten di rrqiq amzun d anzel γef wayug. Imir taγect-is yellan ters, tebda tettali d asawen :

- Uggaγ tebγiḍ ad tawiḍ ddnub-iw, amγar aciban teğğiḍ-t yebbeḥbeḥ meskin di rrayaw ! Ayen yakk i k-in-qqareγ ata-n ur ak-yeččur ara ul. Yerna nniqal zik..... Aql-ak ula d keč tuγ-ik tkekkuct i d-yeγlin fell-aγ seg ugemmaḍ-in !

- Jmaε-liman, a Dda-Muḥ, ar d ayen i yellan deg wul ara k-in-qqareγ. A ur awḍeγ, ma d nek ara yettahin fell-ak. Takewt nekkaw, ilaq ad nesfezwi ad nḍegger akkin azaylal, mi ncemmeṛ i iγallen ad aà-d-yuγal wul γef uxeddim, am nekkni am yemdan-a tḥemmel tgerfa !

- Ihi, ad ak-in-rnuà awal neà sin, yerna i-mi i k-ḥemmleà, xdem neγ qim, sfulleḥ neγ qim, smir tidi-k akken i k-yehwa, err aglim-ik ad yuγal d ayeddid, ur tettekkes ara daεwessu alamma tekkes ssebba yentellen, tinna i tt-id-yesseγlin fell-aγ. D wa i d ixef-is, ulac abrid nniḍen.

- I keč, a Dda-Muḥ, ssebba yentellen amek i tt-twalaḍ, meqqar ma tezmer ad tekkes neà nndeh.

- Twalaḍ, ay uccen, tuàal tgersa s aḍref, keč tuàaleḍ-d γer webrid ! Ziγ ma mmeslayeγ-k tuklaleḍ, werεad i k-yeffiγ wul γef tmussni, ad d-iniγ ahat yelha ma mlià-ak kra. Yerna ayen ara k-iniγ, ad t-tafeḍ yeččur d leεqel d lmeεqul. Ad ak-mleγ ssebba yentellen ! Acu, ad iyi-teggaleḍ !

Nekk, tewnef tuza-yi, degmi ur ṭtifeγ yugar iles-iw :

- Acu i k-yuγen ass-a, a Dda-Muḥ, si melmi akka yella limin gar-aneγ ?

- Nniγ-ak ad cerḍeγ fell-ak taàawsa : ad iyi-teggaleḍ, ma tesserseḍ ayen ara k-in-iniḍ deg uÞirnan, àur-k anida i d-iteddu yisem-iw.

- Acuγer akka, a Dda-Muḥ ? Aεni d lεib ma yedda-d yisem-ik deg uğirnan ? Ziγ d tidet kunwi s yemγaren, kra yellan d amaynut, γur-wen d lεib ! Ur yettunefk ara !

- Mačči d lεib, maca At-Lbaḍna, Lqum-n-tteğğal, wid yakk izedγen igenni d ddew-tmurt, ugin win yemmalen lbaḍna i uwerdan.

- Amek ? Nek tsemmaḍ-i d awerdan, yak icerk-aγ wakal, cerken-aγ idammen. Aεni tettuḍ keč d jeddi temyekkem-d, temqarabem akken ilaq ! Cfiγ-d am wass-a asmi i yi-d-tettawiḍ εirquc. Wah, a Dda-Muḥ da tḥuzaḍ-iyi-d !

- Ḥaca ḥaca, a yir-qerru, mačči d keč i yettusemman d awerdan, γur-i iwerdanen d widak nniḍen, widak-nni yakk yeqqaren iğirnanen ; yal wa acu d lğens-is, wa d aRumi, wa d anGlizi, wa d aṬerki, ahat ma yebγa Ṛebbi ula d iCinwaten llan gar-asen. Acimi akka ara sen-mleγ lbaḍna yerna ad yeddu yisem-iw ! Awal ad ak-t-in-alseà : la k-qqareγ, Ssadatt-imeεzuzen imezga yid-neγ, At-Igenni d tmurt, ur ḥemmlen ara win yettcemmiṛen i Lbaḍna. Keč ma yehwa-yak ad terzeḍ taεekkazt-nsen, erẓ-itt, ma d nek fiḥel ma tegliḍ yiss-i ! Ihi, isem-iw, ilaq ad iyi-teggaleḍ ma yeffeγ-d, ama deg uğirnan ama deg tiliẓri, ama deg wanida nniḍen. Neγ ma tugiḍ ad iyi-teggaleḍ, nek meqqar ad ssusmeγ ; acu ar i-yawin anida ur ilaq nek ur i-terra tmara ? Acimi akka ara d-agmeγ lhem i iman-iw, nek iles-iw zemreγ-as. Tura ad geγ aleggam i yimi-iw ! Aḥeq iγsan n at laxert, dγa ma rniγ-ak-d awal.

- Aḥeq Ssadatt-Imeεzuzen, At-Igenni d Tmurt, ma yedda-d yisem-ik anida ur ak-nehwi. Ayen, a Dda-Muḥ, aεni tfukk ddunit, ma ur iyi-tumineḍ ara, tettalaseḍ fiḥel dγa ma terniḍ-d awal, Lbaḍna tefreḍ, ma yehwa-yak, err-itt di tkufit !

- Tura mi teggulleḍ, aẓ-d γur-i, efk-iyi-d tameẓzuγt kra yellan ad as-tesleḍ.



Ukkis si tullizt : D tagerfa- iγ-tt-igan



Win yebγan ad iγer ugar waya at yaf di
:

Σmar Mezdad : Tuaγlin d tullizin nniḍen ayamun 2005

ineslem
02-06-2008, 09:31 AM
slam fellawen
akivarek Rebbi agma pour ces textes je vois qu'ils sont mis en ligne sur le forum du site islam-kabylie, et je pense que toi aussi tu es membres de ce forum, se sera bien si tu nous ramene d'autres histoires et les mettre sur le forum inchaAllah :)

islam-kabylie (http://www.islam-kabylie.com/vb/forumdisplay.php?f=46)