"بابا" و"ماما" لها أصل عربي.
03-12-2016, 02:02 PM
(... وبأبأتُه أيضاً، وبأبأتُ به قلت له: بابا. وقالوا: بأبأ الصبيَّ أبوه، إذا قال له: بابا. وبأبأه الصبي إذا قال له بابا. وقال الفراء: بأبات بالصبي بئباءً إذا قلت له: بأبي. قال ابن جني: سألت أبا عليّ فقلت له: بأباتُ الصبي بأبأةً إذا قلت له بابا، فما مثال البأبأةِ عندك الآن؟....). [لسان العرب (بأبأ)].
جاء في "نوادر اللغة" لأبي زيد الأنصاري (119-215هـ )وهو المعني بقول سيبويه في الكتاب: حدثني الثقة):
(وقال العنبريون: بأبأ الصبي أباه، وبأبأه أبوه: إذا قال له: يا بابا، ومأمأ الصبي أمه فهو يمأمئها ويبأبئُ أباه بأبأةً ومأمأةً. ويقال: دأدأتُ الصبي دأدأةً إذا سكته تسكيتاً). [نوادر اللغة لأبي زيد الأنصاري ص 254].
وجاء في "رسالة الاشتقاق" لابن السراج (316هـ):
(ومنه أن تجيء اللفظة يراد بها الحكاية، فهذا الضرب لا يجوز أن يكون مشتقًّا، وذلك نحو: بأبأ الصبيَّ إذا قال له: يا بابا، وكذلك غاق وما أشبهه) [رسالة الاشتقاق لابن السراج ص 31].
وفي "كتاب الأفعال" للسرقسطي (توفي بعد المئة الرابعة للهجرة):
(بأبأ: قال أبو عثمان: قال أبو زيد: بأبأ الصبي أباه وبأبأه أبوه: إذا قال له: بابا) [كتاب الأفعال للسرقسطي: 4/133].
فمن الشعراء المتقدمين:
في كتاب "عبقرية اللغة العربية" للدكتور عمر فروخ، وكانت أبياتاً رقيقة للشاعر العربي الغَزِل العباس بن الأحنف (192هـ) جاء فيها:
وكانت جارةً للحُو ![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
رِ في الفردوس أحقابا
فأمست وهي في الدنيا![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
وما تألفُ أترابا
لها لُعَبٌ مصفَّفَةٌ![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
تُلقبهن ألقابا
تنادي كلّما ريعت![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
من الغرّة يا بابا
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
فأمست وهي في الدنيا
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
لها لُعَبٌ مصفَّفَةٌ
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
تنادي كلّما ريعت
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
قال الجاحظ ( البيان والتبيين: 1/ 62 ) :
" والميم والباء أول ما يتهيا في أفواه الأطفال ، كقولهم: ماما ، وبابا ، لأنهما خارجان من عمل اللسان ، وإنما يظهران بالتقاء الشفتين ".
ومن المُحدَثين:
ابن الوردي (691-749هـ)، عمر بن مظفر، صاحب اللامية المشهورة، حيث يقول:
أيا دادا حكت صدغاك واوا ![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
فما أحلى ثناياك العذابا
لقد صدتك أمك عن رضانا![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
فيا ماما دعي للصلح بابا
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
لقد صدتك أمك عن رضانا
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
ومن المتأخرين:
أحمد تقي الدين (1888-1935م) الشاعر القاضي، حيث يقول:
هو طفل فوق السرير صغيرٌ ![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
ذابل الطرف يسحر الآناما
وعليه من الجمال غشاء![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
نسجته بنات موسى اليتامى
إنما يقظة الغرام غشته![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
فرمت قلبه صريعاً غراما
تهموه بالحب وهو يتيمٌ![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
أعجميٌّ يقول بابا وماما
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
وعليه من الجمال غشاء
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
إنما يقظة الغرام غشته
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
تهموه بالحب وهو يتيمٌ
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
ومن التأخرين -أيضا-أحمد شوقي، حيث يقول:
هناك ألقت بالصغير للورى ![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
واندفعت تبكي بكاءً مفترى
تقول بابا أنا دحّا وهو كخّ![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
معناها بابا لي وحدي ما طبخْ
فقل لمن يجهل خطب الآنيهْ![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
قد فطر الطفل على الأنانيهْ .
- مستفاد من مقالة -
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
تقول بابا أنا دحّا وهو كخّ
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
فقل لمن يجهل خطب الآنيهْ
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
![](http://www.ahlalloghah.com/images/up/GifModified_01.gif)
- مستفاد من مقالة -